“De grenzen komen in zicht, dus voor de toekomst van de potentiële bedrijfsopvolgers is het zaak om maatwerk te leveren en bodemdaling te remmen.”
Idse Hoving – WUR
Bodemdaling
Wat is er aan de hand?
Het veenweidelandschap is veelal in gebruik als grasland. Verlaging van het oppervlaktewater is een gangbaar middel om in de melkveehouderij voldoende draagkracht te hebben en productieopbrengst te kunnen halen. Gevolg is wel dat er daardoor met name in de warmere maanden oxidatie optreedt, waardoor het veenpakket inklinkt. Dit proces is al vanaf de Middeleeuwen gaande en zou kunnen doorgaan tot al het veen is ‘opgebrand’. Bodemdaling draagt verder bij aan de uitstoot van CO2 en heeft ook een negatief effect op de waterkwaliteit. Daarnaast zijn de kosten hoog voor het beheer en onderhoud van de waterinfrastructuur.
Wat zijn de gevolgen?
Bodemdaling resulteert in een complexe reeks van problemen:
Het vernatten van veen is de enige oplossing om veenoxidatie te remmen of te stoppen. Nattere veenbodems remmen niet alleen de bodemdaling, maar bieden ook mogelijkheden om het bodemleven te herstellen. Dat kan in het mooiste geval zelfs leiden tot aanwas van het veenpakket.
In Noord-Holland varieert de dikte van de veenlaag van enkele decimeters tot enkele meters. Met het verder inklinken komt duurzaam agrarisch ondernemen in de toekomst onder druk te staan en dreigt tegelijkertijd ook een typisch Hollands natuur- en cultuurlandschap met een rijke flora en fauna verloren te gaan.
Oplossingen
Het Innovatie Programma Veen (IPV) is een zoektocht naar een duurzaam landgebruik waarbij onder natte omstandigheden een agrarisch rendabele bedrijfsvoering mogelijk is. Daarmee koppelt het programma een oplossing voor de bodemdaling aan economisch perspectief voor de melkveehouderij. Als het lukt om die te vinden, worden meerdere vliegen in één klap geslagen.
Verder vernatten in plaats van ontwateren, dat is dé uitdaging voor de toekomst van het veenweidegebied van Laag Holland. Het Innovatieprogramma Veenweiden zoekt een nieuwe vorm van multifunctioneel agrarisch ondernemerschap, gericht op het sturen op veenbehoud.
Kansen
Duurzame economische voorwaarden en praktische oplossingen in natte omstandigheden zijn het uitgangspunt voor het Innovatieprogramma Veen.
Experimenten en studies elders in het land laten zien dat er zeker kansen liggen: